Pilnujcie mi tych szlaków…
(Jan Paweł II, Nowy Targ, 1979)
Szlaki Papieskie w Polsce
Szlaki Papieskie to trasy górskie i kajakowe, którymi turystycznie wędrował ks. Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II, od dziecka po wyjazd do Watykanu. Poprowadzone są najczęściej wzdłuż tradycyjnych szlaków turystycznych, ale bywają też odcinki poza nimi. Za podstawę ich wytyczenia posłużyły wspomnienia osób wędrujących z ks. Wojtyłą, książeczki GOT, wpisy do ksiąg parafialnych i tym podobne dokumenty. Z czasem zaistniała potrzeba upamiętniania także miejsc związanych z obecnością duszpasterską ks. Wojtyły, a także pielgrzymkami Jana Pawła II.
Oznaczcie mi te ścieżki…
(Jan Paweł II, Watykan 2002)
Fundacja Szlaki Papieskie
Oparta na zasadach wolontariatu, Fundacja Szlaki Papieskie, została powołana w Krakowie w 2003 r., jeszcze za życia Ojca Świętego. Swoje korzenie ma w Komitecie Organizacyjnym Szlaków Papieskich. Celem Fundacji jest upamiętnianie miejsc związanych głównie z turystyką i duszpasterstwem ks. Karola Wojtyły w okresie polskim, na terenie całego kraju, a także w czasie papieskich Pielgrzymek do Ojczyzny. Jest to idea propagująca Jego nauczanie i styl odpoczywania, dlatego od samego początku nierozerwalnie związana jest z Kościołem. Naszym patronem honorowym jest metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz, a opiekunem duchowym przez Niego wyznaczonym – ks.prałat Stefan Misiniec, proboszcz parafii Najświętszego Salwatora w Krakowie.
Szlaki Papieskie w Archidiecezji Krakowskiej
W Krakowie funkcjonuje szlak turystyczny „Ścieżkami Jana Pawła II”, utworzony przez Urząd Miasta Kraków, otwarty w sierpniu 2002 r.
Jesienią 2003 r. wytyczone, oznakowane i poświęcone Szlaki Papieskie w Małopolsce zostały przez COTG PTTK nazwane Małopolskim Szlakiem im. Jana Pawła II.
Nazwy górskich Szlaków Papieskich związane są nierozerwalnie z nazwami pasm:
– Szlaki Papieskie w Tatrach i na Podtatrzu
– Szlaki Papieskie w Gorcach
– Szlaki Papieskie w Beskidzie Wyspowym
– Szlaki Papieskie w Beskidzie Żywieckim (obejmują Worek Raczański)
– Szlaki Papieskie w Beskidzie Niskim
– Szlaki Papieskie na Podhalu
– Szlaki Papieskie na Orawie
– Szlaki Papieskie w Bieszczadach
– Szlaki Papieskie w Pieninach
– Szlaki Papieskie w Beskidzie Sądeckim
– Szlaki Papieskie w Beskidzie Małym
– Szlaki Papieskie w Beskidzie Makowskim
– Szlaki Papieskie w Beskidzie Śląskim
– Szlaki Papieskie w Pasmie Draboża
– Szlaki Papieskie w Sudetach
– Szlak Papieski w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej (Szlak podkrakowski)
Szlaki Miejsc Papieskich
Oprócz turystycznych Szlaków Papieskich istnieją też Miejsca Papieskie, związane z posługą duszpasterską kard. Karola Wojtyły w Archidiecezji Krakowskiej, a także poza jej granicami. Obejmują tereny: Tatr, Spisza, Kotliny Oświęcimskiej, Pogórza Wielickiego, Pogórza Ciężkowicko-Rożnowskiego, Gór Świętokrzyskich, Ziemi Chrzanowskiej.
TATRY
Trasy nie są oznaczone w terenie jako Szlak Papieski ze względu na Tatrzański Park Narodowy, ale nie jest to też konieczne, bo jak mawiają górale „całe Tatry są Świętoojcowe”. Można powiedzieć, że szlaki tatrzańskie przemierzył kard. Wojtyła pieszo i na nartach wzdłuż i wszerz. Wiele natomiast jest miejsc związanych z jego obecnością, m.in. Jaszczurówka, „Księżówka”, Sanktuarium na Krzeptówkach, klasztor ss. albertynek na Kalatówkach, Wiktorówkach, Polana Chochołowska.
1983 r. – Szlak Papieski w Tatrach, w Dolinie Jarząbczej – oznaczony przez górali na pamiątkę wędrówki Jana Pawła II, 22 VI 1983 (II Pielgrzymka do Polski);
1997 r. – „Sursum Corda” z Zakopanego przez Ząb do Ludźmierza 7 VI 1997 (V Pielgrzymka do Polski) – oznaczony przez górali na pamiątkę przejazdu Ojca Świętego tą trasą.
BESKID MAŁY
Ziemia rodzinna Jana Pawła II. Szlaki Papieskie otworzyli i poświęcili 5 X 2007 r. w Kozach kard. Franciszek Macharski i ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej bp Tadeusz Rakoczy. Powstały z inicjatywy kozianina Marka Sporysza i Fundacji Szlaki Papieskie, przy współpracy z gminą Kozy.
Szczególnym Miejscem Papieskim na tym terenie jest kaplica na Leskowcu.
W Wadowicach istnieje Szlak Karola Wojtyły wytyczony i oznaczony przez władze miasta po wizycie Jana Pawła II 16 VI 1999 r. (VI Pielgrzymka do Polski)
BESKID SĄDECKI I PIENINY
Trasy wędrówek biegły przez Pasmo Jaworzyny i Radziejowej, oraz przez całe pasmo Pienin (w tym jednorazowy spływ kajakowy).
1999 r. – Szlak Papieski „Powtórka z geografii”, Stary Sącz– Krościenko – oznaczony przez działaczy turystycznych z Nowego Sącza na pamiątkę wypowiedzi Jana Pawła II w Starym Sączu 16 VI 1999 (VI Pielgrzymka do Polski) w dniu kanonizacji św. Kingi.
Szlak Papieski w Beskidzie Sądeckim i Pieninach otworzył i poświęcił 12 X 2008 r. w Szczawnicy i Szlachtowej bp Władysław Bobowski, z ramienia biskupa Wiktora Skworca, ordynariusza diecezji tarnowskiej.
Powstanie Szlaku Papieskiego zainspirował Stefan Majerczak z Akcji Katolickiej Archidiecezji Krakowskiej; został oznaczony w terenie mapami i obeliskami dzięki zaangażowaniu Urzędu Miasta i Gminy Szczawnica-Zdrój i parafii MB Pośredniczki Łask w Szlachtowej, oraz Fundatorom prywatnym, przy ścisłej współpracy z Fundacją Szlaki Papieskie.
BESKID ŻYWIECKI
Śladów ks. Wojtyły jest tu bardzo wiele. Pierwsze uroczystości odbyły się 21 IX 2006 r. w Węgierskiej Górce, gdzie Szlak Papieski otworzył i poświęcił ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej bp Tadeusz Rakoczy. Następne, także z udziałem Biskupa Rakoczego: 12 X 2006 r. w Ujsołach – poświęcenie Drogi Światła z Złatnej na Halę Lipowską, 1 VII 2007 r. w Rajczy, 27 IX 2007 r. w Soblówce – poświęcenie Drogi Różańca Świętego na Rycerzową. W Milówce, 14 X 2007 r., Szlak Papieski poświęcił kapelan honorowy Ojca Świętego ks. dziekan Józef Nędza, proboszcz.
Szlaki na tym terenie są bardzo dobrze oznaczone obeliskami i tablicami wzdłuż tras.
W 2000 r. – mieszkańcy wsi Skawica oznaczyli na pamiątkę ostatniej wyprawy kard. Wojtyły 9 IX 1978 przed wyjazdem na konklawe, trasę, nazwaną „Ostatnia wycieczka kard. Karola Wojtyły”: Skawica – przełęcz Krowiarki.
Szlaki Papieskie obejmują cały rozległy teren Beskidu Żywieckiego.
GORCE
Ks. Karol Wojtyła wyruszał wielokrotnie na wycieczki w Gorce, zarówno z Rabki, położonej na styku Gorców, Beskidu Wyspowego i Pasma Podhalańskiego, gdzie krzyżują się szlaki turystyczne prowadzące we wszystkie okoliczne góry, jak też i z innych miejscowości położonych na ich obrzeżach. Miejscami szczególnie ważnymi są w Gorcach: Szałasowy Ołtarz na Hali Turbacz – miejsce Mszy św. odprawianej w tym miejscu przez ks. Wojtyłę w czasie wycieczki w 1953 r., Kaplica Partyzancka ofiarowana Janowi Pawłowi II po Mszy św. w Nowym Targu w 1979 r. i stąd zwana Papieską, oraz szałas „Papieżówka” w Dolinie Kamienicy, na polanie o tej samej nazwie, gdzie kard. Wojtyła mieszkał przez dwa tygodnie.
Szlaki Papieskie w Gorcach wraz ze Szlakami Papieskimi w Beskidzie Wyspowym, które zostały wytyczone na wiosnę 2003 r. przez Społeczny Komitet Organizacyjny Szlaków Papieskich (obecnie Fundacja Szlaki Papieskie) przy współpracy z gminami: Rabka Zdrój, Limanowa, Mszana Dolna, Nowy Targ, Krościenko n. Dunajcem, Słopnice, Raba Wyżna, Lubień, Ochotnica Dolna, Dobra, Łukowica, Tymbark, Kamienica, oraz miejscowymi Księżmi Proboszczami, zostały otwarte w Rabce Zdroju 26 V 2003 r. Równocześnie zostało dokonane symboliczne otwarcie i poświęcenie Szlaków Papieskich we wszystkich polskich górach.
Inne uroczystości, związane z ideą utrwalania Szlaków Papieskich w Gorcach, odbyły się w miejscowościach:
– 29 VI 2003 r. – w Ochotnicy Dolnej Szlak Papieski poświęcili: ks. prof. Maciej Ostrowski i ks. Stanisław Wojcieszak, proboszcz;
– 26 VII 2003 r. – w Kamienicy Szlak Papieski poświęcił ks. Józef Wąchała proboszcz;
– 19 VIII 2007 r. – w Kluszkowcach Szlak Papieski poświęcił o. Prowincjał z Czernej Albert St. Wach.
BESKID WYSPOWY
Rys historyczny –> Gorce. Szlaki w Beskidzie Wyspowym podzielone są na Zagórzański i Limanowski, co wynika z naturalnego ukształtowania terenu.
Symboliczne uroczystości związane z ideą utrwalania Szlaków Papieskich w Beskidzie Wyspowym odbyły się:
– 20 VIII 2003 r. – w Limanowej, Szlak Papieski i pamiątkowy obelisk poświęcił ks. prałat Józef Poręba, proboszcz i dziekan;
– 12 VIII 2007 r. – w Kasince Małej, na Szczeblu, Szlak Papieski i pamiątkowy obelisk ufundowany przez rodzinę Skolarusów z Kasinki poświęcił ks. Robert Nęcek, rzecznik prasowy Archidiecezji Krakowskiej.
JURA KRAKOWSKO-CZĘSTOCHOWSKA
Tereny Jury ks. Wojtyła przemierzał pieszo i na rowerze. Szlak Papieski rozpoczyna się na krakowskim Salwatorze przy pomniku Jana Pawła II na wzgórzu św. Bronisławy. Stąd prowadzi do Dolinki Mnikowskiej, gdzie 25 IV 2004 r. został otwarty i poświęcony przez ks. inf. Jerzego Bryłę, kapelana honorowego Ojca Świętego. Szlak ten prowadzi dalej, w zakątki Jury odwiedzane chętnie przez ks. Karola Wojtyłę, oraz na Jasną Górę. Łączy się też z Szlakiem Miejsc Papieskich na Ziemi Chrzanowskiej. Inicjatorem powstania Szlaku w Jurze jest Fundacja Szlaki Papieskie.
PODHALE
Na bardzo dużym obszarze są Szlaki Papieskie i wiele miejsc, związanych z posługą duszpasterską biskupa-kardynała Karola Wojtyły; szczególne znaczenie ma tu sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala w Ludźmierzu.
– 2002 r. – społeczność Raby Wyżnej wytyczyła i oznakowała „Ścieżki spacerowe nad Rabą Wyżną”, nazwane imieniem Jana Pawła II
– 29 V 2004 r. – w Toporzysku k. Jordanowa ks. inf. Kazimierz Suder poświęcił Szlak Papieski na Ziemi Jordanowskiej i Dróżki Sł. B. Jerzego Ciesielskiego. Inicjatorami i organizatorami ich powstania była parafia i Urząd Gminy w Jordanowie, oraz Fundacja Szlaki Papieskie.
SUDETY
Istnieją na tych terenach dwa Szlaki Papieskie i miejsca związane z osobą Kardynała Wojtyły. Trasa Szlaku Papieskiego w Kotlinie Kłodzkiej została opracowana przez Fundację Szlaki Papieskie na podstawie informacji otrzymanych od Jana Babeckiego, który w 1955 r. towarzyszył księdzu Karolowi Wojtyle w tej wędrówce.
– 29 IV 2005 r. w Kudowie – Czermnej, biskup Ignacy Dec – ordynariusz świdnicki – otworzył i poświęcił Szlak Papieski.
Przez Kotlinę Jeleniogórską i jej obrzeżami prowadzi Szlak Papieski rowerowy. Został odtworzony przez Fundację Szlaki Papieskie na podstawie dokumentów z różnych źródeł, przy współpracy z parafiami i lokalnymi władzami. Znaczącym sponsorem był Zamek Książ.
– 9 VI 2007 r. – Szlak Papieski w Sudetach, w Sobieszowie na zamku Chojnik, otworzył i poświęcił ordynariusz diecezji legnickiej bp Stefan Cichy;
– 28 IV 2008 r. – na Zamku Książ, Szlak Papieski na ziemi wałbrzyskiej poświęcili kard. Henryk Gulbinowicz, arcybiskup senior wrocławski, oraz biskup świdnicki Ignacy Dec.
BESKID NISKI
Wędrówki ks. Karola Wojtyły, jednego z pionierów turystyki w Beskidzie Niskim i Bieszczadach upamiętnia Szlak Papieski wytyczony przez Lokalną Organizację Turystyczną z Jasła i Fundację Szlaki Papieskie, współdziałające z Parafiami. Uroczystego otwarcia – 13 V 2006 r. – dokonał w Desznicy biskup rzeszowski ks. Kazimierz Górny.
BIESZCZADY
Szlak Papieski został symbolicznie otwarty i poświęcony 3 V 2007 r. w Zagórzu przez delegata abpa Józefa Michalika ks. kan. Mieczysława Rusina, proboszcza katedry przemyskiej. W oznaczaniu Szlaku Papieskiego brali udział: Urząd Miasta i Gminy, Stowarzyszenie Miłośników Miasta i Gminy Zagórz oraz Parafie, przy ścisłej współpracy z Fundacją Szlaki Papieskie. Tablice i kamienie pamiątkowe znajdują się w trzech miejscach: przed dworcem kolejowym, przed kościołem pw. Wniebowzięcia NMP i w ruinach klasztoru karmelitów.
Symboliczna uroczystość związana z ideą utrwalania Szlaków Papieskich w Beskidzie Wyspowym odbyła się 22 IX 2007 r. w Cisnej, gdzie odcinek Szlaku Papieskiego poświęcił ks. Janusz Marszałek proboszcz.
ORAWA
Ksiądz Karol Wojtyła, pracował przed maturą (1938) na Orawie przy budowie drogi na Krowiarki, jako junak Hufców Pracy. Okolice te były też jednymi z najbardziej lubianych terenów wycieczkowych w okolice Babiej Góry i Pasma Policy. Przy Szlaku Papieskim w Zubrzycy Górnej znajduje się oryginalny drewniany pomnik-świątek Ojca Świętego.
BESKID ŚLĄSKI
Wiemy dobrze, z jaką miłością i oddaniem Jan Paweł II – nazywany często „proboszczem całego świata” traktował swoją małą ojczyznę, w której – by przywołać Jego pamiętne słowa z 2001 r. – „wszystko się zaczęło”. Dla ks. Karola Wojtyły ‘mała ojczyzna’ to przede wszystkim Wadowice– miasto urodzenia i wychowania, ale także Bielsko-Biała wraz z okolicami, skąd pochodzili Jego dziadkowie i rodzice, i gdzie po dzień dzisiejszy mieszkają Jego krewni. Już jako Papież często o tych szczególnych więzach rodzinnych wspominał. (kard.Stanisław Dziwisz).
Szlaki Papieskie obejmują cały rejon Beskidu. Miejscem najważniejszym, oprócz Bielska Białej, jest Skoczów, gdzie Jan Paweł II wyniósł na ołtarze Jana Sarkandra.
BESKID MAKOWSKI
Szlaków Papieskich nie ma tu wielu, ponieważ nieliczne są konkretne daty i opisy tras wędrówek. Ze względu na niewielką odległość od Krakowa były to raczej krótkie, najczęściej jednodniowe wypady piesze lub rowerowe, czy też kilkugodzinne spacery po zakończeniu obowiązków duszpasterskich w odwiedzanej parafii. Jest na tym terenie jednak wiele miejsc szczególnie związanych z Ojcem Świętym – tym najważniejszym, jest oczywiście sanktuarium maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej do którego pielgrzymował od dziecka.
PŁASKOWYŻ DRABOŻA
Szlak ten, nazywany także Szlakiem Złotej Róży, prowadzi starą trasą pielgrzymkową z Krakowa i Śląska do Kalwarii Zebrzydowskiej. Ksiądz Wojtyła udawał się tędy na krótkie, jednodniowe wypady za miasto, z zakończeniem w Kalwarii u Matki Bożej.
Trasą: Łagiewniki – Skawina – Radziszów – Krzywaczka przejeżdżał papamobilem Jan Paweł II w czasie pielgrzymki do Polski w 2002 r.
SZLAKI KAJAKOWE
– 11 VIII 2008 – Wigry. Wyjątkowo uroczyste poświęcenie i otwarcie Papieskich Szlaków Kajakowych: Tajemnic Światła i Tajemnic Zawierzenia. Udział wzięli: kard. Józef Glemp, prymas Polski, kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski, bp Jerzy Mazur, ordynariusz diecezji ełckiej, abp Wojciech Ziemba, metropolita warmiński, bp Stanisław Budzik, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski i bp Tadeusz Bronakowski, biskup pomocniczy diecezji łomżyńskiej.
Kalendarium szlaków kajakowych ks. Karola Wojtyły i Krakowskiego Duszpasterstwa Akademickiego „Środowiska”:
1953 (sierpień) – Brda
1954 (maj) – Spływ kajakami Wisłą (Kraków – Niepołomice)
1954 (lipiec) – Czarna Hańcza – Kanał Augustowski – jezioro Studzieniczne
1955 (maj) – Udział w Międzynarodowym Spływie Kajakowym na Dunajcu
1955 (lipiec/sierpień) – Drawa i Płociczna
1956 (lipiec) – (od Bydgoszczy przez jeziora) Wda – Czarna Woda – rzeka Wisła (do Grudziądza)
1957 (lipiec/sierpień) – Krutynia
1958 (lipiec) – Wycieczka kajakowa Sanem z Przemyśla do Leżajska.
1958 (sierpień) – Łyna (od Waplewa przez Maróz, Marózka, Łyna i przez jeziora w kierunku Olsztyna i Lidzbarka Warmińskiego)
1959 (lipiec/sierpień) – Kanał Elbląsko-Ostródzki
1960 (lipiec/sierpień) – Obra i Gwda
1961 (sierpień) – jeziora górnej Drawy, Piława i Rurzyca
1962 (sierpień) – Rega
1963 (lipiec) – jeziora Sasek Mały i Duży, jezioro Kalwa
1964 (lipiec) – Słupia
1965 (lipiec) – Radew – Parsęta
1966 (lipiec) – Brda (z Nowej Brdy do Bydgoszczy)
1967 (lipiec) – Drawa
1968 (lipiec) – jez. Sasek (od Pasymia przez jezioro do Wielbarku)
1971 (lipiec/sierpień) – Kajaki stacjonarne nad jeziorem Ostrowiec
1972 (lipiec) – Brda
1973 (lipiec) – Jezioro Jeziorak
1974 (lipiec/sierpień) – Lega
1975 (lipiec) – Kajaki stacjonarne na jeziorem Wierzchowo
1977 (sierpień) – Kajaki stacjonarne nad jeziorem Białym
1978 (lipiec) – Kajaki stacjonarne nad jeziorem Krępsko
(Opr. na podstawie Kalendarium w: „Zapis Drogi. Wspomnienia o nieznanym Duszpasterstwie Księdza Karola Wojtyły”, wyd. II uzupełnione, Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, Kraków 2005)
Dowiedz się więcej o Fundacji Szlaki Papieskie